De Uitdager

Instructies voor opdracht:

• Lees onderstaande info door
• Beantwoord dan de vragen bij 'Hoe los je het als uitdager op?'
• Kies bij 'verander hoe je denkt', verander hoe je praat' en verander hoe je je gedraagt' bij elk onderdeel minimaal twee tips waar jij mee aan de slag gaat.

Werk deze opdracht geheel uit en voeg toe aan jouw TOW-Portfolio.

Uitstelgedrag kan het gevolg zijn van een behoefte om niet tegemoet te komen aan gemaakte afspraken. Bij de Uitdager is dat het geval. Hij koppelt zijn gevoel van eigenwaarde aan zijn (on)vermogen om autonoom te functioneren, eigen beslissingen te nemen, kortom, zijn eigen leven te leiden. Hij heeft de neiging om elk appèl dat op hem gedaan wordt te beschouwen als een bedreiging van zijn individualiteit. Als gevolg daarvan zal hij weerstand voelen tegen iedereen die hem –in zijn beleving- zegt wat hij wel en niet moet doen. Uitstellen kan dan gebruikt worden als verzet, als een stil protest tegen de aantasting van zijn eigen autonomie.

Soms gaat dat heel openlijk en staat de persoon in kwestie bekend als rebels.

Maar ook gebeurt het op een heel subtiele manier: men belooft wel om iets te doen, maar weet op het moment dat men het zegt al dat dat niet zal gebeuren. Vaak zegt de Uitdager 'Ja ik zal het doen' maar denkt: 'Ik kan het wel doen, maar waarom zou ik?' of juist 'Ik zou het kunnen doen, maar waarom moet juist ik het doen?' De Uitdager is vaak in eerste instantie heel vriendelijk in de omgang en bereid om anderen hulp toe te zeggen; hij ervaart het als prettig te merken dat mensen hem hiervoor waarderen. Pas in tweede instantie, als het beloofde nagekomen moet worden, gaat de Uitdager zich afvragen: waarom moet ik dat doen? Het is alsof direct na de belofte een beloning volgde: een goed gevoel over de eigen plannen of een prettig gevoel om gewaardeerd te worden door anderen. Maar op het moment dat de plannen nagekomen moeten worden is dat prettige gevoel al verdwenen en komt 'dat andere gevoel': waarom moet ik dat?

De kracht van de Uitdager

• In elk verzet zit kracht verborgen, een bron van energie. Mits die energie gericht is op de eigen doelen, kan de Uitdager zijn eigen koers varen. Een sterke doelgerichtheid en wil om iets te bereiken ontstaat als die energie in dienst van de eigen doelen ingezet wordt.

De valkuilen van de Uitdager

• Uitdagers zien het leven in termen van wat anderen van hen verwachten of verlangen en niet in termen van wat zij zelf willen of nodig hebben. Het stellen van doelen die aan­sluiten bij wat zij zelf willen is een struikelblok. De Uitdager kan er voor kiezen om de eigen doelen en de eigen gekozen koers op te geven, als iemand anders van hen ver­langt dat zij die doelen nastreven.
• Om aardig en meegaand over te komen zal de Uitdager vermijden om negatieve gevoelens direct te uiten, en in plaats daarvan taken uitstellen
• Uitdagers hebben een hekel aan autoriteit en gebruiken uitstelgedrag om autoriteit uit te dagen.
• Uitdagers kunnen pessimistisch zijn, en leiden aan onderdrukte woede, wat hun motivatie ondermijnt om dingen op een effectieve en efficiënte manier te doen.

Hoe werd je een Uitdager?

De wortels van dit type uitstelgedrag liggen in de vroege jeugd, als het kind in de fase komt dat hij zijn eigen autonomie en onafhankelijkheid gaat ervaren. Als de ouders hier niet mee om kunnen gaan, kunnen ze te lang en te vaak proberen om het kind afhankelijk te houden, door excessieve regels, controle, straf en structuur op te leggen (autoritair). Het kind zal gaan denken dat er iets mis is met zijn streven naar autonomie. Openlijk verzet biedt geen oplossing, want dat wordt met nog meer beperkingen beantwoord. Een manier om te overleven wordt: uitstellen gebruiken als middel om verborgen verzet te plegen, waarmee 'de strijd tegen de onderdrukking in stilte wordt aangegaan'. Uitstellen wordt als het ware een non-verbale manier van communiceren dat je een eigen wil hebt: 'Ik bepaal zelf wat ik doe!' wordt synoniem voor 'Ik bepaal zelf wie ik ben'.

Hoe los je het als Uitdager op?

1. Inzicht in je eigen problemen

Vraag:
De eerste stap in het oplossen van uitstelgedrag is de aandacht verschuiven van wat anderen jou aandoen naar wat jij jezelf aandoet. Een oefening die kan helpen is de volgende:

Haal je minstens twee situaties voor de geest toen je geconfronteerd werd met iets dat je had willen doen maar wat je uit verzet niet deed of te laat deed. Probeer voor jezelf antwoord te geven op de vragen:

• Tegen wie richtte ik mijn verzet? Leren Waarom? Geen zin, motivatie
• Wat was voor mezelf de consequentie ervan? Lager cijfer En voor anderen? Mijn ouders waren teleurgesteld
• Hoe voelde ik me erbij? Teleurgesteld, boos
• Hoe beïnvloedde het mijn relaties met anderen? Niet.

2. Verander hoe je denkt

• Leer dat als een ander je vraagt iets te doen of iets van je verwacht, je dit kunt zien als een verzoek in plaats van een eis.Probeer om je niet direct in het nauw gedreven te voelen als iemand je vraagt om iets te doen. Denk eerst eens rustig na over wat iemand werkelijk vraagt, hoe je het ook anders kunt interpreteren, en reageer pas daarna. Deze wil ik graag aan werken.
• Probeer meerdere alternatieven te bedenken voor jouw reactie in bepaalde situaties.

Uitdager-uitstellers hebben de neiging om slechts op 3 manieren te reageren in willekeurig welke situatie:

1. Doen wat er van je verlangd wordt, zodat je aardig gevonden wordt, maar je gevoel van eigen individualiteit verliest;

2. Je actief verzetten, zodat je minder aardig wordt gevonden, maar wel je gevoel van eigen individualiteit behoudt;

3. Je op een passieve, indirecte manier verzetten, zodat je op korte termijn een compromis sluit tussen aardig gevonden worden en het behouden van je eigen individualiteit. Doordat je op lange termijn je afspraken niet nakomt en je je gaat ergeren als je hierop gewezen wordt, kunnen mensen je als egoïstisch en manipulerend gaan zien.

Kijk of je alternatieven hiervoor kunt verzinnen; wees creatief. Je kunt, als er een ander bij betrokken is, ook gezamenlijk zoeken naar oplossingen. Leer om specifiek en oplossingsgericht te denken, in plaats van algemeen en vol weerstand.

• Leer te herkennen wanneer je je verontwaardigd begint te voelen en probeer dan rustig na te denken over wat je het beste kunt doen.
• Weeg af wat echt belangrijk is, en verspil geen energie aan ruziën over onbelangrijke zaken. Als je anderen ervaart als overheersend en jezelf als het slachtoffer dan kost dat veel energie. Bewaar die energie voor zaken die werkelijk belangrijk zijn.

En deze ook.

3. Verander hoe je praat

• Zorg dat je meent wat je zegt. Beloof of spreek niets af, alleen voor je eigen of andermans gemoedsrust. Formuleer alleen dat wat je zeker van plan bent te gaan doen. Vermijd woorden die te maken hebben met schuld of aanval.
• Probeer af te komen van je automatische neiging om direct de confrontatie aan te gaan als mensen je voor je gevoel onder druk zetten om iets te doen. Begin zinnen met 'Ik' in plaats van 'Jij', zodat je de verantwoordelijkheid bij jezelf houdt. Zodoende zorg je er ook voor dat de ander zich minder snel aangevallen voelt en bereid is om de dingen ook vanuit jouw standpunt te bekijken. Deze wil ik aan werken.
• Als je iets nog niet hebt gedaan, neem daar dan verantwoordelijkheid voor.

Laat mensen die betrokken zijn bij jouw uitstelgedrag zo snel mogelijk weten dat je je beloftes niet nakomt, en bied je verontschuldigingen daarvoor aan. Dit is geen teken van zwakte, maar een bevestiging van de verantwoordelijkheid die je als volwassene neemt voor je handelen. Deze ook.

• Minimaliseer uitdrukkingen die aangeven dat je je beledigd of aangevallen voelt, zoals: "Hoe durf je!", "Je kunt niet van me verwachten dat…". Argumenteer op basis van feiten, speel het niet op de persoon. Steek je energie in het zoeken naar oplossingen, niet in beschuldigingen uiten.
• Let op je toon en probeer om niet te confronterend te klinken.

4. Verander hoe je je gedraagt

• Streef naar responderen in plaats van reageren op. Responderen betekent dat je eerst aandacht hebt voor wat er in je omgaat, qua gevoelens, gedachten, en lichamelijke gewaarwordingen. En pas vanuit de ruimte en rust die je hiermee creëert, kiest uit mogelijke reacties uit het repertoire dat je tot je beschikking hebt. Deze, dit wil ik sowieso al, als jongen die vaak te snel reageert.
• Wen jezelf aan om beslissingen te nemen en er dan voor te gaan in plaats van te klagen en uit te stellen. Bedenk hoe een volwassene zou handelen, die wilskracht en controle over zichzelf heeft, in plaats van een kind, die relatief machteloos is en als opties alleen gehoorzamen of rebelleren heeft. En deze ook.
• Probeer met anderen te werken, in plaats van tegen anderen.Wen jezelf aan om behulpzaam te zijn in plaats van blokkerend.
• Doe iets dat voor jou zelf bevredigend is omdat je het graag wilt doen.

Iets niet doen uit verzet levert slechts op het moment zelf een positief gevoel op, daarna helpt het je niet verder. Probeer op een positievere manier te laten zien dat jij bepaalt wat je wel en niet wilt, door elke dag iets te doen omdat jij dat heel graag wilt doen.

• Volg een assertiviteitstraining zodat je effectiever leert omgaan met conflicten.

Hoewel het lijkt alsof je als Uitdager goed voor jezelf op komt, betekent dit niet dat de manier waarop je dit doet jou oplevert wat je wilt. In dit soort cursussen wordt je getraind in effectievere manieren van communiceren.